เชียงราย Chiang Rai

เชียงราย
Chiang Rai แผนที่ภาคเหนือของประเทศไทย แยกจังหวัดภาคเหนือ เป็นภูมิภาคหนึ่งของไทย อยู่ทางตอนเหนือของประเทศ มีเขตแดนทางตอนเหนือติดกับชายแดนพม่าและลาว ทางตะวันออกจรดชายแดนลาวและภาคอีสาน ทางตะวันตกจรดพม่า และทางใต้ติดกับภาคกลาง
เนื้อหา1 การแบ่งเขตการปกครอง 2 จากหลักฐานทางโบราณคดี 3 ภาคเหนือตอนบน 4 ภาคเหนือตอนล่าง 5 ความเชื่อและพิธีกรรม 6 เทือกเขาที่สำคัญของภาคเหนือ 7 อ้างอิง 8 แหล่งข้อมูลอื่น การแบ่งเขตการปกครองภูมิประเทศของภาคเหนือเต็มไปขุนเขาน้อยใหญ่สลับซับซ้อน โดยเฉพาะบริเวณตอนเหนือสุด เช่น จังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน และน่าน โดยมีจุดสูงสุดของภาค (และของประเทศ) อยู่ที่ดอยอินทนนท์ จังหวัดเชียงใหม่ ทางตอนเหนือของภาคนั้นจะมีภาษาไทยที่มีสำเนียงเป็นของตนเองเรียกว่า คำเมือง
จังหวัดในภาคเหนือถ้าจะแบ่งตามความคุ้นเคยของชาวไทยจะมีด้วยกัน 9 จังหวัด ดังนี้
เชียงราย เชียงใหม่ (นพบุรีศรีนครพิงค์เชียงใหม่) น่าน พะเยา แพร่ แม่ฮ่องสอน ลำปาง (เขลางค์นคร) ลำพูน (หริภุญชัย) อุตรดิตถ์
ดอยทางภาคเหนือแต่ในการแบ่งเขตตามราชบัณฑิตยสถาน จะประกอบไปด้วย 9 จังหวัด ได้แก่
เชียงราย เชียงใหม่ น่าน พะเยา แพร่ แม่ฮ่องสอน ลำปาง ลำพูน อุตรดิตถ์ นอกจากการแบ่งตามราชบัณฑิตยสถานแล้ว ยังมีหน่วยงานที่จัดแบ่งภูมิภาคของประเทศไทยที่สำคัญอีกหน่วยงานหนึ่งคือ คณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ กำหนดให้ภาคเหนือประกอบด้วย 17 จังหวัดได้แก่ [1]
เชียงราย เชียงใหม่ น่าน พะเยา แพร่ แม่ฮ่องสอน ลำปาง ลำพูน อุตรดิตถ์ ตาก พิษณุโลก สุโขทัย เพชรบูรณ์ พิจิตร กำแพงเพชร นครสวรรค์ อุทัยธานี
จากหลักฐานทางโบราณคดีภาคเหนือตอนบนในอดีต ได้มีการแบ่งเขตการปกครองออกเป็น สาม อาณาจักร ดังนี้คือ
อาณาจักรโยนก อาณาจักรหริภุญไชย อาณาจักรล้านนา
ภาคเหนือตอนบนได้แก่ เชียงราย เชียงใหม่ น่าน พะเยา แพร่ แม่ฮ่องสอน ลำปาง และลำพูน
เคยเป็นที่ตั้งของอาณาจักรล้านนามาก่อน เป็นถิ่นพูดคำเมือง(เติ้งอู้กำเมือง)
ภาคเหนือตอนล่างได้แก่ พิษณุโลก สุโขทัย อุตรดิตถ์ พิจิตร เพชรบูรณ์ ตาก และ กำแพงเพชร
ภาคเหนือตอนล่างมีศูนย์กลางอยู่ที่จังหวัดพิษณุโลกเป็นจังหวัดใหญ่ที่สุดในภาคเหนือตอนล่าง แต่ก็ยังมีอีกจังหวัดหนึ่งที่เป็นอดีตศูนย์กลางของภาคเหนือตอนล่างนั่นคือจังหวัดอุตรดิตถ์ จังหวัดอุตรดิตถ์จะมีหลายเชื้อชาติประกอบกันเป็นจังหวัดที่แปลกประหลาดมากที่สุดในสยามประเทศเพราะ จังหวัดนี้มีชนชาติที่ต่างกันถึง 3 ชนชาติ คือชนชาติไทยภาคเหนือ (ล้านนา) ชนชาติไทยภาคกลาง และ ชนชาติลาว ดังนั้นจังหวัดนี้จึงอธิบายแน่นอนไม่ได้ว่าภาษาที่พูดตกลงเป็นภาษาอะไร เพราะมีหลายภาษาในจังหวัดนี้ แต่ภาษาราชการของจังหวัดอุตรดิตถ์ก็ยังคงเป็น ภาษาภาคกลาง ภาคเหนือตอนล่างมีภาษาพูดที่เป็นภาษาของคนภาคกลางเป็นส่วนใหญ่ ยกเว้นแต่ส่วนของคนในท้องถิ่นที่ไม่ใช่อำเภอเมือง หรือในอำเภอเมือง จะมีภาษาพูดเป็นของท้องถิ่น เช่น จังหวัดอุตรดิตถ์ ในอำเภอเมืองพูดภาษาภาคกลาง แต่พอขึ้นไปทางเหนือบริเวณตั้งแต่อำเภอลับแลเหนือขึ้นไป จะพูดภาษาทางถิ่นเหนือที่เรียกว่า คำเมือง แต่ภาษาของจัวหัดอุตรดิตถ์ทางตอนเหนือจะมีลักษณะไม่เหมือนภาษาคำเมืองทั่วไป เพราะสำเนียงจะออกไปทางประเทศลาวเสียส่วนใหญ่ เพราะคนแถวนี้ในสมัยก่อนอพยพมาจากเชียงตุง และเชียงแสน
ความเชื่อและพิธีกรรมความเชื่อ ความเชื่อในเรื่องพระพุทธศาสนา ความเชื่อเรื่องการเกิด ความเชื่อเรื่องการแก่ ความเชื่อเรื่องการตาย ความเชื่อเรื่องการขนทรายเข้าวัด ความเชื่อเรื่องการทานก๋วยสลากฯ ความเชื่อเรื่องตุง และการถวายโคมไฟ ความเชื่อเรื่องโชคลาภ ความเชื่อการให้ทาน ความเชื่อเรื่องการปล่อยโคมลอย พิธีกรรม พิธีกรรมทางพระพุทธศาสนา พิธีกรรมการสู่ขวัญ พิธีกรรมการขอฝน พิธีกรรมเมื่อมีการเกิด พิธีกรรมเมื่อถึงวัยชรา พิธีกรรมเกี่ยวกับการตาย เทือกเขาที่สำคัญของภาคเหนือเทือกเขาแดนลาว ทิวเขาถนนธงชัย เทือกเขาหลวงพระบาง เทือกเขาผีปันน้ำ ทิวเขาดอยมอนกุจู ทิวเขาดอยอินทนนท์ ทิวเขาขุนตาล เทือกเขาผีปันน้ำ ทิวเขาพลึง ทิวเขาดอยภูสอยดาว ทิวเขาดอยภูเมี่ยง-ภูทอง
อ้างอิง
http://www.royin.go.th/th/knowledge/detail.php?ID=1378
ราชบัณฑิตยสถาน
เชียงราย
เชียงรายเป็นชื่อจังหวัดที่อยู่ทางตอนเหนือที่สุดของประเทศไทย ตั้งศาลากลางที่ตำบลเวียง อำเภอเมืองเชียงราย อาณาเขตทิศเหนือจรดแคว้นเชียงตุง ประเทศพม่า โดยมีทางหลวงแผ่นดินทะลุผ่านถึงกัน ส่วนทิศตะวันออกเฉียงเหนือติดต่อกับแม่น้ำโขง ทิศตะวันออกจดทิวเขาหลวงพระบางซึ่งปันเขตแดนไทยกับลาว และติดต่อกับจังหวัดพะเยา ทิศใต้กับจังหวัดพะเยา จังหวัดลำปาง และเชียงใหม่ ส่วนทิศตะวันตกกับจังหวัดเชียงใหม่
จังหวัดเชียงรายเป็นเมืองท่องเที่ยวสำคัญเมืองหนึ่งของประเทศไทย และเป็นเมืองเศรษฐกิจสำคัญตามแผนพัฒนาเศรษฐกิจชายแดนจีนตอนใต้-อินโดจีนปรากฏในพงศาวดารโยนกว่า พ่อขุนเม็งรายสร้างขึ้น ณ ที่ซึ่งเดิมเป็นเวียงชัยนารายณ์ เมื่อ พ.ศ. 1805 และครองราชสมบัติอยู่ ณ เมืองเชียงรายจนถึง พ.ศ. 1839 จึงไปสร้างเมืองเชียงใหม่ขึ้นในท้องที่ระหว่างดอยสุเทพกับแม่น้ำปิง และครองราชสมบัติอยู่ ณ เมืองเชียงหม่จนถึง พ.ศ. 1860 จึงสวรรคตเพราะถูกฟ้าผ่า
สำหรับเมืองเชียงรายนั้น เมื่อพ่อขุนเม็งรายย้ายไปครองราชสมบัติที่เมืองเชียงใหม่แล้ว พระราชโอรสคือ ขุนคราม หรืออีกชื่อหนึ่งว่าพระไชยสงคราม ก็ได้ครองราชสมบัติสืบต่อมา นับแต่นั้นเมืองเชียงรายก็ขึ้นต่อเมืองเชียงใหม่
ครั้นต่อมาเมื่อแคว้นล้านนาไทยตกไปอยู่ในปกครองของพม่า พม่าได้ตั้งขุนนางมอญคือพระยาชิตวงศ์มาปกครองเมืองเชียงราย ซึ่งมอญก็คงครองเมืองเชียงรายสืบต่อ ๆ กันมาจนถึง พ.ศ. 2329 ปีนั้น พระยายองกับพระยาแพร่คิดด้วยกันจะสวามิภักดิ์ต่อกรุงเทพมหานคร จึงจับเอาปะกามณี แม่ทัพที่พม่าตั้งให้ปกครองเมืองเชียงราย เป็นเชลยแล้วนำตัวส่งลงมาถวายยังกรุงเทพมหานคร
ต่อมา พ.ศ. 2330 พม่ายกกองทัพจากแคว้นเชียงตุงลงมา ตีได้เมืองเชียงแสนและเมืองเชียงราย ทัพเมืองฝางจึงเข้าสมทบทัพพม่า และทัพพม่านี้เดินทางผ่านเมืองพะเยาลงมาเอาเมืองนครลำปาง แต่ถูกไทยตีแตกพ่ายกลับไป นับแต่นั้นเมืองเชียงรายก็ร้างไปถึง พ.ศ. 2386 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดให้ตั้งเมืองเชียงรายขึ้นเป็นเมืองโดยให้สังกัดเมืองเชียงใหม่ กระทั่ง พ.ศ. 2453 จึงมีพระราชบัญญัติยกเมืองเชียงรายขึ้นเป็นจังหวัดจังหวัดเชียงรายมีภูมิประเทศเป็นป่าไม้และเทือกเขาสูง ทำให้ได้รับอิทธิพลจากลมมรสุมจากทะเลน้อยมาก และยังผลให้ฤดูร้อนกับฤดูหนาวมีความแตกต่างกันค่อนข้างมาก คือ ประมาณเดือนธันวาคมของทุกปีอุณหภูมิจะต่ำมาก เฉลี่ยประมาณ 8.7 องศาเซลเซียส และในเดือนเมษายนจะมีอุณหภูมิค่อนข้างสูง โดยใน พ.ศ. 2541 เป็นปีที่มีอุณหภูมิสูงที่สุดของจังหวัดเชียงราย คือ 36.4 องศาเซลเซียส
อำเภอเมืองเชียงราย อำเภอเวียงชัย อำเภอเชียงของ อำเภอเทิง อำเภอพาน อำเภอป่าแดด อำเภอแม่จัน อำเภอเชียงแสน อำเภอแม่สาย อำเภอแม่สรวย อำเภอเวียงป่าเป้า อำเภอพญาเม็งราย อำเภอเวียงแก่น อำเภอขุนตาล อำเภอแม่ฟ้าหลวง อำเภอแม่ลาว อำเภอเวียงเชียงรุ้ง อำเภอดอยหลวง
The average elevation of the province is 580 m. The north of the province belongs to the so-called Golden Triangle, at which the borders of Thailand, Laos and Myanmar converge - an area which was very unsafe because of the drug smuggling across the borders. The Mekong river forms the boundary with Laos, the Mae Sai and Ruak River to Myanmar. Through the town of Chiang Rai itself flows the Kok River.The province is rich in tourism resources in terms of natural attractions and antiquities, evidence of its past civilisation. It is also home to various hilltribes who follow fascinating ways of life. Chiang Rai is also a tourism gateway into Myanmar and Laos.Mae Fah Luang Art and Cultural Park (Rai Mae Fah Luang) is located at Pa Ngiw Village, about 5 kilometers from the city center. It was founded by the late Princess Mother, who bought a 140 rai plot to set up a center for developing the youths from rural areas under the supervision of the Mae Fah Luang Foundation. The garden is a park cum museum preserving Lanna cultural objects.Doi Tung (ดอยตุง) is a revered mountain which includes the Doi Tung Palace and the Mae Fa Luang Flower Garden. The Wat Phra That Doi Tung Holy Relic, an old religious site on top of the mountain, is about 2,000 metres above sea level.Wat Rong Khun (วัดร่องขุ่น): This temple was designed and built by artist Chaloemchai Khositphiphat. A white ordination hall Phra Ubosot - is decorated with silver glittering pieces of mirrors. There are large mural paintings of the Lord Buddha in different gestures.The Golden Triangle (สามเหลี่ยมทองคำ), locally called "Sop Ruak", is where the Mekhong meets the Ruak River and also where the borders of three countries, Laos, Burma and Thailand, meet together. There are remains of many ancient places and structures attesting to the area having been settled by people in the past.Doi Mae Salong (ดอยแม่สลอง) is home to a community settled by remnants of the 93rd Division of the Republic of China Army, who moved out of Yunnan province, China, in to Burma and after to Thai territory at the end of the Chinese Civil War in 1949. Today the town is a tourist attraction renowned for its tea and its small-town ambience on high hills.Wat Phra Kaeo (วัดพระแก้ว) once housed Thailand’s most revered Buddha image, the Emerald Buddha. It was discovered in 1444. The statue had been moved by various state rulers to be placed in their respective capitals as a symbol of dominance, including Lampang, Chiang Rai and Vientiane before finally enshrined in Bangkok's Wat Phra Kaeo during the reign of King Rama I of the Rattanakosin period.Kok River (แม่น้ำกก) flows through the town of Chiang Rai and is 130 kilometres long. Long-tailed boats and cruises can be made from town to travel. Hilltribe villages in the area are popular with travelers.Amphoe Mae Sai: Mae Sai (แม่สาย), borders on Burma’s Tachileik (ท่าขี้เหล็ก) marked by the Mae Sai River with a bridge spanning both sides. The area has a market selling lots of different goods.Doi Nang Non (ดอยนางนอน), "sleeping woman mountain", is unusual land feature located in Mae Chan district on the western side of the highway between Chiang Rai and Mae Sai. The silhouette of the mountain range takes the shape of a reclining woman when seen from certain angles. There is a viewpoint at Mae Chan, from where this land feature can be observed best.The Hall of Opium, Golden Triangle Park (หอฝิ่นอุทยานสามเหลี่ยมทองคำ) exhibits the history of opium in the Golden Triangle, its origin, opium war when people lived on opium planting and smoking, as well as the recovery of the people who lived here.Chiang Saen (เชียงแสน): an ancient town which once served as the main town before King Mengrai established Chiang Rai as the capital of the Lanna Kingdom in 1262. Traces of old double city walls and many other antiquities still remain in and outside the district town. The attractions include Chiang Saen National Museum (พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติเชียงแสน), Wat Phra That Chedi Luang (วัดพระธาตุเจดีย์หลวง) and Wat Pa Sak (วัดป่าสัก).Phu Chi Fa (ภูชี้ฟ้า): There is a trail which leads from a parking lot up to the viewing point on the top of this mountain, a distance of 1.8 kilometres. From the sheer cliff of Phu Chi Fa, views, especially the sea of clouds at sunrise, can be seen. The cool climate produces flowering shrubs of various species.Trekking An extensive network of trails mainly used by hill tribe villagers covers the mountain areas of Mae Suai, Mae Salong, Doi Chaang and the banks along the Mae Kok River.Golf Santiburi Chiang Rai is one of the best courses in the country and is only 15 minutes from the city. Waterford is an attractive course about 45 minutes north of Chiang Rai city. The Military course is on the way to the Mae Fah Luang Bridge, not far from the Dusit Hotel. The old airport has a short but tough 9 hole course.Mountain Biking Chiang Rai has incredible mountain biking because of the extensive network of paved roads with little traffic and dirt roads in the mountains. A nice day ride is to start in the city, go out to the elephant village and continue on past it until you find a small single track suspension bridge. Cross it and turn left, back towards Chiang Rai. On the way you will pass two hot springs and eventually end up back in the city.Long Tail Boat Ride A long tail boat ride on the Kok River is a fun way to experience the scenery and see hill tribe villages. There are daily trips from Thaton, near the Burmese border to Chiang Rai. The main boat station is on the north side of the Mae Fah Luang Bridge, not far from the Rimkok Hotel.Elephants Riding Elephant riding is possible at Baan Ruamit, about 30 minutes from Chiang Rai by car or 1 hour by long tail boat ride.Chiang Rai is rich in handicraft items such as hand-woven cotton materials, dresses and hilltribe silver ornaments, as well as wood-carving products. Certain food items are quite popular such as Naem and Mu Yo (preserved and fermented pork sausages). Agricultural products include lychee (April-May), pineapples, tea, and other products from the royal projects.The provincial town has a few live music pubs and discotheques. Aimed at foreign tourists, there is traditional music in the Night Bazaar. There are also plenty of beer bars, some with hostesses, around town.The north of Thailand’s culture is Lanna in origin and the people are very proud of their northern roots. The region is home to distinctly different food, music, arts, way of life and even language. Chiang Rai is also a melting pot of hill tribes and their own unique cultures.Khon Muang are the city folk who originally came from Chiang Mai, Lamphun, Lampang and Phrae. Culturally, they design their houses having only one floor with wooden gable-decorations called Ka-Lae. They are known for their craftsmanship in wood carving, weaving, lacquerware and musical instruments.Tai Yai, Burmese in origin, harvest rice, farm, raise cattle and trade. Their craftsmanship lies in weaving, pottery, wood carving and bronzeware.Akha have the largest population of any hill tribe in the region. Originating from Tibet and Southern China, they dwell on high grounds around 1,200 meters above sea-level. Within their villages they build a Spirit Gateway to protect them from evil spirits.Lahu are also from the Yunnese area and live in high areas. They are known as hunters and planters. Karen live in various areas of the region which have valleys and riverbanks.Chin Hor, these are the former Kuomintang who took refuge in the area, mainly Doi Mae Salong Hmong from southern China are located on high land. They raise livestock and grow rice, corn, tobacco and cabbage. They are also known for their embroidery and silver.Tai Lue live in dwellings of usually only a single room wooden house built on high poles. They are skilled in weaving.Lisaw from southern China and Tibet are renowned for their colorful dress and also build their dwellings on high poles. They harvest rice and corn and their men are skilled in hunting.Yao reside along mountain sides and grow corn and other crops. They are skilled blacksmiths, silversmiths and embroiders.Wai Sa Phaya Mengrai or Phokhun Mengrai Maharat Festival (งานไหว้สาพญาเม็งราย หรือ งานพ่อขุนเม็งรายมหาราช) is held from January 23 – February 1. The Buang Suang worshipping ceremony is to commemorate Phokhun Mengrai Maharat.Dok Siao Ban or Blooming Siao Flower Festival at Phu Chi Fa (งานดอกเสี้ยวบานที่ภูชี้ฟ้า) is held during 13-15 February. There are sports competitions and cultural performances from hilltribes at Ban Rom Fa Thai in Amphoe Thoeng.Songkran Festival and Boat Races of Mueang Chiang Saen (งานประเพณีสงกรานต์และแข่งเรือเมืองเชียงแสน) is held during 13-18 April of each year. In this festival, there is a parade, water bathing ceremony of the Phrachao Lanthong Buddha image, boat races and folk performances.Lichi Fair (งานเทศกาลลิ้นจี่และของดีเมืองเชียงราย) is held around the middle of May every year. There is a float competition, Lichi beauty contest and booths of many products at the provincial stadium of Chiang Rai.Buatong Ban or Blooming Mexican Sunflower Festival (งานเทศกาลดอกบัวตองบาน) is held in November, affording people the opportunity to see the sunflower fields, waterfalls and mist at Ban Hua Mae Kham, Amphoe Mae Fa Luang. There are also hilltribe performances.Chiang Rai Flower Festival (งานเทศกาลเชียงรายดอกไม้บาน) is held during the end of December to January every year. There are flower processions, flower gardens, Miss Thinn Thai Ngarm Contest and also the fair of agricultural products and the variety of flowers.Chiang Saen, Mae Chan, and Doi Mae Salong are three substantially different places. Chiang Saen’s culture has been influenced by its collection of Buddhist scriptures and temples. It was once the provincial capital. Mae Chan’s name lies in its silver and tribal handicrafts. Once officially unrecognized by the Thai government, Doi Mae Salong is a Chinese KMT (Kuomintang) area renowned for its natural beauty and unique Yunnanese culture. Besides the Chinese 93rd Infantry of the Kuomintang, several other ethnic minorities have settled down in the region including the Tai Yai, Tai Lue, Tai Khoen and Tai Yuan.The area is known for its traditional Lanna music with instruments such as the sau (fiddle) and kaen (panpipe). The north of Thailand has its own distinctive art and crafts including bronze casting, carving, mulberry paper, Buddha Images and sign painting. Local handmade items popular with tourists are clay charcoal stoves, tea sets, brooms and dust-pans, and umbrellas for shade and decoration. Some of the craftswork is made ofr spiritual purposes. The staple diet of local people consists of sticky rice (glutinous rice) which is rolled into balls and served in small hand-made bamboo containers. Typical dishes in the area are khan khanoon (spicy jackfruit curry), khaeng yuak (banana palm leaves), sai oo-a (pork sausages) and Yunnese and Burmese rice noodles.